НОВОСТИ / АНОНС

Ядвіга ХАДАЛЁНАК на фестывалі-кірмашы "Смаргонскія абаранкі"

Атрымаць такі камплімент – дорага каштуе. Вытворцы абаранкаў з розных гарадоў прапаноўвалі на свяце сваю прадукцыю. Праўда, іх абаранкі – заводскія. А ў Флар’янаўны – хэйд-мэйд. У кожную майстрыха ўклала часцінку сваёй душы (гэта адзін з сакрэтаў  прыгатавання). Жанчына, апранутая ў стылізаваны народны касцюм, таксама была на  падворку Вішнеўскага ДК. Частавала смаргонцаў і гасцей горада сваім печывам, дзялілася рэцэптамі смачэчы. На свята яна прывезла пірагі і некалькі падносаў румяных абаранак.

Флар’янаўна (дакладней, Ядвіга Флар’янаўна Хадалёнак) – абаранічніца з вялікім стажам. Кухарка з вялікай літары.

Сухія кансервы для касалапых

- У сярэдзіне ХVII стагоддзя у Смаргоні Радзівілы заснавалі школу дрэсіроўкі мядзведзяў, якую жартоўна пачалі называць “мядзведжай акадэміяй”, - расказвае навуковы супрацоўнік Смаргонскага гісторыка-краязнаўчага музея Вольга Самаркіна. - Вучоных-“акадэмікаў” скамарохі вадзілі па Еўропе. Рэч Паспалітая, Германія, Венгрыя, Францыя… На кірмашовых плошчах касалапыя артысты танчылі пад музыку, забаўляючы публіку. Шлях іх быў далёкім і доўгім, падарожжа доўжылася да паўгода. Па дарозе касалапых трэбы было карміць. Вось і прыдумалі печыва такой формы – кругленькае з дзюрачкай пасярэдзіне. Яго зручна было насіць, надзеўшы на вяровачку і павесіўшы на шыю. Пяклі яго з заварнога цеста, таму яно доўга не псавалася. І мядзведзь сыты, і павадыр негалодны. Вось так, дзякуючы мядзведзям, Смаргонь вынайшла для ўсяго свету абаранкі. Неўзабаве сухія “кансервы” для мядзведзяў сталі папулярнымі ў карчмах мястэчка. Падаваліся як закусь.

Вольга САМАРКІНА падчас тэатралізаванай экскурсіі 

Дом і печ

Не так даўно ў Смаргоні пачалі распрацоўваць гастра-брэнд “Смаргонскія абаранкі”. Тады ўзнікла лагічнае пытанне: “Ці ёсць у нас хто-небудзь, хто б мог адрадзіць сакрэты старажытнага майстэрства?”  Чалавек знайшоўся не адразу.

У 25 кіламетрах ад Смаргоні жыве 77-гадовая Ядвіга Хадалёнак. Адзіная, хто ведае рэцэпт старасмаргонскай абваранкі.

Шэсць гадоў таму жанчына пераехала з суседняй Волькаўшчыны ў больш цывілізаванае Вішнева – цэнтр сельсавета. Купіла дом з гаспадарчымі прыбудовамі. У якасці бонусу атрымала яшчэ адзін. Без перабольшання, гістарычную каштоўнасць. Хата, якой больш за сто гадоў, і там ёсць старажытная печ у рабочым стане, у якой можна прыгатаваць  самыя смачныя пірагі і абаранкі.

Менавіта ў старую хату запрасіла нас Ядвіга Флар’янаўна і дзялілася старажытным рэцэптам прыгатавання абваранак, які пераняла ад сваёй маці 1915 года нараджэння

Радзіма абаранак

Смаргонь традыцыйна лічыцца радзімай абаранак. Упершыню пра гэта ўзгадаў Вільям Пахлёбкін, савецкі і расійскі гісторык, у сваіх кулінарных кнігах. «…Родина баранок - город Сморгонь в Белоруссии, где из заварного (обварного) теста впервые начали делать узкие жгутики и выпекать из них обваранки (изделия из обваренного теста)…». Гэты ж факт пацвярджае і самы вядомы беларускі гісторык кулінарыі Тадэвуш Навагродскі, доктар гістарычных навук, аўтар кнігі “Эвалюцыя традыцый харчавання беларусаў у ХІХ-ХХ стагоддзях”.

Пякарня сям'і АЛЬХІМОВІЧ (30-я гады 20 стагоддзя)

Старасмаргонскі рэцэпт

Для пачатку трэба дроў альховых (не інакш!) насекчы, печ затапіць, цеста замясіць…

Абараначніца пералічвае неабходныя інгрэдыенты для цеста: пшанічная мука, малако, дрожджы, соль, цукар, яйка, поснае масла, сметанковае масла, дабаўляю трохі ваніліну. Можна мак ці карыцу. Строгага рэцэпта не прытрымліваюся – усё на вока”.

Прапорцыі павінны быць гарманічнымі – галоны сакрэт смачнай стравы. Калі цеста “падышло”, можна і абаранкі “гнуць”. Памер абараначніцы вымяралі на ўказальны палец. Гэта маленькая абаранка. А былі і вялікія – на тры і нават на чатыры пальцы.

Спачатку “кольцы” абварвалі (кідалі ненадоўга ў вар), а пасля выкладалі на бляху і выпякалі ў печах (хвілін з 10) і – вуаля, страва гатова!

На кірмаш у Вільню

У 30-х гадах XX стагоддзя ў Смаргоні налічвалася каля 30 пекараў, якія займаліся выпечкай абаранкаў, - удакладняе Вольга Самаркіна. – На кожнай вуліцы было некалькі пякарняў, у кожнай майстрыхі – свой рэцэпт. Цэлую зіму ўсёй сям’ёй смаргонскія майстрыхі пяклі абаранкі, старанна зашывалі іх у чыстыя палатняныя мяхі, і ўжо ў сакавіку з гэтым грузам накіроўваліся ў дарогу. Чароды конскіх вазоў везлі тавар у Ліду, Гародню, Вільню (смаргонскія абаранкі былі традыцыйным пачастункам на кірмашы да дня Святога Казіміра на вясеннім кірмашы Казюкас). Цягніком абаранкі везлі ў Варшаву, Маскву, Санкт-Пецярбург.

Продаж абаранкаў у Вільні (30-я гады 20 стагоддзя)

                                                                   Продаж абаранкаў у Смаргоні (30-я гады 20 стагоддзя)

Наш клад!

- Напэўна, абаранкі, калі вы былі дзіцем, выраблялі нячаста? – цікавімся ў Ядвігі Флар’янаўны.

- Ой, канешне… На Каляды, Новы год, Вялікдзень і на Яна – калі быў фэст у Вішнеўскай парафіі, - зазначае жанчына. - Рабілі б, можа, і часцей, ды не было з чаго пячы. Дзе той пшанічнай мукі ўзяць? А ў пост пяклі посныя абаранкі: мука, алей, вада ды соль.

- А калі вы зрабілі сваю першую абаранку?

- Гадоў у трынаццаць-чатырнаццаць станавілася побач з мамай і вучылася мясіць цеста. Сакрэтамі смачных абаранак дзялілася і суседка (бабка-павітуха), якая таксама вельмі добра ўмела абыходзіцца з цестам. І абаранкі, і пірагі смачныя пякла. І я палюбіла гэту справу. Наогул вельмі люблю гатаваць. І гасцей люблю. Уся мая радня была гасцінная, няпрагная.

- Ядвіга Флар’янаўна  - майстрыха на ўсе рукі. Наш клад! - усклікае загадчыца Вішнеўскага Дома культуры Альфрэда Дыро. - Не толькі абаранкі выпякаць, але і на кроснах ткаць, кручком і на спіцах вязаць яна таксама добра ўмее. Усё гэта ад маці пераняла. Да нядаўняга часу ў нашым ДК яна гурток па ткацтву вяла, моладзь ткаць вучыла.

Майстар-клас для Беларусі

Спрытная, актыўная, усмешлівая жанчына. Ядвіга Флар’янаўна зусім не выглядае на свае семдзесят сем. Майстар-клас па выпечцы абаранак яна правяла не толькі для журналістаў “Светлага шляху”. Напярэдадні да яе прыязджаў Аляксандр Мацяс з АНТ. Так што цяпер, як выпякаць смачныя смаргонскія абаранкі, ведаюць не толькі яе сяброўкі і аднавяскоўцы. Уся Беларусь.

Напярэдадні фестывалю ўнук нашай гераіні прыехаў з Мінска да бацькоў, яны таксама ў Вішневе жывуць. І да бабці павітацца забег.

- Зноў, бабуля, пячэш абаранкі і пірагі?

- Пяку…

- Дык бізнес адкрывай, - пажартаваў.

Хто ведае, а можа, і адкрые. І ў 80 гадоў жыццё, бывае, толькі пачынаецца. Асабліва ў абараначніцы.

Сушкі – у масы!

Смаргонскія абаранкі вырабляе не толькі Ядвіга Хадалёнак. Смаргонскі хлебазавод прапаноўвае 8 найменняў сушак. 162 тоны спяклі тут у 2018 годзе. У межах спецыялізаванай выставы “Хлебная і кандытарская справа” адбыўся рэспубліканскі агляд якасці хлебабулачных і кандытарскіх вырабаў “Смаката 2018". Залатым медалём была адзначана сушка «Макаўка», сярэбраным - сушка «Колос».

P.S. У Спісе нематэрыяльных каштоўнасцей Беларусі сярод 125 аб’ектаў смаргонскія “абваранкі” не значацца. Пакуль не значацца. Усяму свой час.

Галіна АНТОНАВА.

Фота, відэа аўтара, а таксама з архіва Смаргонскага гісторыка-краязнаўчага музея.

Спортсменам и болельщикам, для которых на период соревнований установлен упрощенный порядок оформления, необходимо будет проследовать на такой коридор и представить должностному лицу таможни паспорт, а также документы на транспортное средство.   

Всего в пунктах пропуска таможни функционирует 50 новых электронных табло, установленных накануне II Европейских Игр. Сегодня на экранах отображаются меняющиеся картинки с обозначением «красного»/«зеленого» коридоров и логотипом Игр, а также транслируется визуальная информация о порядке перемещения товаров через границу.

Такие электронные табло размещены на автобусном и легковом каналах в пунктах пропуска на белорусско-польской и белорусско-литовской границах. Информация отображается как на въезде в страну, так и на выезде из нее, что позволяет въезжающим в Беларусь гостям визуально ознакомиться с порядком перемещения товаров, а также напомнить нашим гражданам при выезде, что подлежит декларированию по возвращении в страну.

В парке для маленьких сморгонцев была подготовлена игровая программа, в которой с удовольствием принимали участие, не только дети, но и родители.

Многих привлек книжный стенд с новинками литературы от районной детской библиотеки.

А маленькие любители животных с удовольствием аплодировали кинологам и четвероногим пограничникам и даже бесстрашно общались с ними поближе.

Виолетта ВОЙТКО.

Фото автора.

В школе искусств имени Огинского прошел выпускной бал. «74 выпускника получили свидетельства об окончании школы. Из них 6 – воспитанники художественного отделения, 8 – хорового и эстрадного, 11 – хореографического. 49 – музыкантов разного направления», - уточнила ведущая вечера Любовь Малышева.

Традиционно выпускные вечера школы искусств проходили в районном центре культуры. Но в этом году там идет реконструкция, поэтому выпускной решили провести в стенах школы и в два этапа. Получилось менее помпезно, но не менее тепло и искренне.

Свои номера публике представили лучшие выпускники и коллективы школы. Руководство отметило работу учителей, которые сами активно выступают и чьи воспитанники в этом учебном году показали высокий исполнительский уровень на многочисленных конкурсах.

«Многие родители боятся, что, отдав ребенка в музыкальную школу, его успеваемость снизиться в общеобразовательной. Как показывает практика, это неправильный стереотип. Наоборот, такие ребята умеют себя организовать и успешно учатся и в одной, и во второй школе», - уточнили педагоги школы искусств.

Галина АНТОНОВА.

Фото автора. 

Семінар адкрыў намеснік старшыні райвыканкама Генадзь Бычко. А потым аб праблемных пытаннях кіравання грамадскім здароўем, фактарах, якія на яго ўплываюць, расказала загадчык аддзела Гродзенскага абласнога цэнтра гігіены і эпідэміялогіі Ірына Дубок. А ўрач-валеолаг з гэтай жа ўстановы Гелена Раманчук павяла размову аб  абароне насельніцтва  ад вынікаў ужывання тытуню.

Намеснік галоўнага ўрача Смаргонскай ЦРБ Іван Кардзіс выступіў з інфармацыяй аб стане захворваемасці і дэмаграфічнай сітуацыі ў раёне.

Пра навядзенне парадку на зямлі расказала галоўны санітарны ўрач Смаргонскага раёна Марына Турэйка.

З пытаннямі да медыцынскіх работнікаў звярнуўся старшыня раённай ветэранскай арганізацыі Уладзімір Касакоўскі.

Юрый ЯНУШКЕВІЧ.

Фота аўтара.

Адметным было тое, што даведацца больш падрабязна пра агрэгатны завод прыйшоў вучань выпускнога класа СШ №2. У прыватнасці, яго цікавіла, ці звязана гэта прадпрыемства нейкім чынам з сельскай гаспадаркай, паколькі выпускае сельскагаспадарчую тэхніку.

У службу занятасці завітала нават грамадзянка Расіі. Яна таксама шукае работу, а прыехала ў нашу мясцовасць з жаніхом, якога накіравалі на працу на АЭС у Астравецкім раёне.

Спецыяліст аддзела кадраў агрэгатнага завода Сяргей Судакоў паглядзеў два дыпломы, іншыя дакументы, якія прынесла з сабою дзяўчына, запэўніў, што працоўнае месца знойдзецца, толькі спачатку ёй, як грамадзянцы іншай краіны, трэба схадзіць у аддзяленне па грамадзянстве і міграцыі райаддзела міліцыі, аформіць там дазвол на часовае пражыванне, пасля чаго можна будзе заключыць працоўны дагавор.

У гэты ж дзень у службе занятасці працавала псіхолаг УТЦСАН “Цёплы дом” Вольга Глінская. Яна садзейнічала прафарыентацыі, аказвала наведвальнікам псіхалагічную дапамогу.

Юрый ЯНУШКЕВІЧ.

Фота аўтара.

Весенний велопробег стал традиционным для работников ЦРБ. В этом году он посвящен Году малой родины, а также 75-летию освобождения Беларуси от немецко-фашистских захватчиков.

В велопробеге приняли участие 19 человек. Почти половина участников – уроженцы аг. Жодишки.

По дороге велосипедисты посетили мемориалы- памятники ВОВ («Переправа», в д. Сосновка, в д.Расло), зажгли памятные лампадки.

В Жодишках участники велопробега познакомились с историей агрогородка, побывали в этнографическом музее, костеле Св. Троицы, познакомились с устройством и работой водяной мельницы.

Соб. инф.

Северный регион принял эстафету от Гродненской области. Первыми объектом, который посетил огонь II Европейских игр, стала кондитерская фабрика "Витьба", затем он проследовал на ООО "Марко".

Первым факелоносцем стала первый заместитель министра культуры Беларуси Наталья Карчевская. "Уже скоро наша страна станет местом огромного праздника - не только спортивного, но и культурного. Меня переполняет гордость, что я пронесу огонь II Европейских игр в культурной столице Беларуси Витебске", - отметила Наталья Карчевская.

Витебская область делегировала в состав сборной более 30 своих представителей. "У всех у них есть очевидный потенциал и чемпионский характер. Нет сомнения, что в Минске они выступят достойно, продемонстрируют победный настрой и своими достижениями впишут яркую страницу в историю Игр", - подчеркнул на церемонии председатель Витебского областного Совета депутатов Владимир Терентьев.

Факел с огнем II Европейских игр побывал практически у всех знаковых объектов города, в том числе у городской ратуши, Свято-Успенского кафедрального собора, дома-музея Марка Шагала.

Огонь II Европейских игр по улицам Витебска пронесли люди, хорошо известные не только в городе, но и за пределами Беларуси. В их числе - именитые спортсмены, деятели культуры искусства, известные врачи и общественные деятели, лучшие представители самых различных профессий, среди которых народная артистка Беларуси Светлана Окружная, заслуженный мастер спорта, серебряный призер Олимпиады 1980 года Игорь Каныгин, генеральный директор СООО "Марко" заслуженный работник промышленности Беларуси Николай Мартынов, олимпийская чемпионка Ирина Кривко.

"Будучи еще в Риме, когда одним из первых зажигал огонь, не думал, что, когда привезем его в Беларусь, это будет настолько грандиозное и масштабное событие. Нас так радостно встречали. Но самое приятное, что пламя посетило мой родной Витебск", - признался олимпийский чемпион по прыжкам на батуте Владислав Гончаров.

Маршрут эстафеты стартовал с площади Свободы и финишировал на площади Победы. Здесь гостей торжества ждала концертная программа.

Витебск стал третьим областным центром, в котором побывало "Пламя мира". После него эстафета отправится по региону. 25 мая огонь побывает в Полоцке у Софийского собора и Новополоцке, затем он отправится в Браслав, ландшафтный заказник "Ельня", Глубокое, Березинский заповедник, Оршу. Маршрут эстафеты проложен так, чтобы максимально продемонстрировать самобытность региона, его главные достопримечательности, природные особенности и важные объекты. Огонь II Европейских игр будет путешествовать по региону до 29 мая, затем он отправится в Могилевскую область.

II Европейские игры пройдут в Минске с 21 по 30 июня. Более 4 тыс. атлетов из 50 стран разыграют 200 комплектов наград в 15 видах спорта.

Одновременно с эстафетой "Пламя мира" в Беларуси проходит пятый сезон благотворительного проекта #velcombegom - международная акция "Европейские забеги". Акция направлена на помощь детям-спортсменам с ограниченными возможностями, которые активно занимаются спортом и в будущем будут защищать честь Беларуси на международных соревнованиях. За 50 дней участникам предстоит пробежать рекордные 200 тыс. км. Общая сумма благотворительной помощи от компании velcom | A1 составит также рекордные Br200 тыс. Особенностью "Европейских забегов" станет то, что в общую копилку беговых километров будет включена дистанция эстафеты "Пламя мира", а также результаты всех легкоатлетических дистанций в рамках II Европейских игр.

Каждый, кто хочет помочь детям, может с 12 мая по 30 июня в любое удобное для себя время выходить на пробежки, фиксировать свои беговые результаты при помощи любого фитнес-приложения, установленного на смартфон, и делиться ими на своей странице в социальных сетях с хештегами #velcombegom, #A1 и #brightteam.

Акция "Европейские забеги" проводится компанией velcom | A1 в партнерстве с фондом "Дирекция II Европейских игр 2019 года" при поддержке Министерства спорта и туризма и Паралимпийского комитета Беларуси.